Motto kancelarii.

Lex est recta imperans honesta/Prawo jest słuszną racją nakazującą to co szlachetne, to motto kancelarii stanowiące sentencję prawniczą zaczerpniętą z prawa rzymskiego odnoszącą się do związku prawa z etyką,moralnością.Obszerniej na temat słuszności prawa wypowiada się Wojciech Dziedziak w opracowaniu pod tytułem "Kilka uwag na temat prawa słusznego(perspektywa systemu prawa stanowionego"-https://journals.umcs.pl/g/article/view/5471/pdf/4880,a w przybliżeniu kwestii stosunku zachodzącego między prawem i moralnością odsyłam do opracowania Jana Woleńskiego "Prawo i sprawiedliwość"-https://pf.uw.edu.pl/images/NUMERY_PDF/120/2021-04-PFIL-09-Wolenski.pdf. W pewnym zakresie do czynienia tego co słuszne i postępowania zgodnego zarówno z prawem jak i moralnością oraz etyką prowadzenia biznesu odnosi się slogan firmy Alphabet(Google) brzmiący :"do the right thing"-rób to co słuszne.

Składka zdrowotna.

Dowcip o prawnikach.

Zwrot opłaty sądowej.

Dziedziczenie spadku przez gminę.

Kilkakrotnie w praktyce spotkałem się z dziedziczeniem spadku przez gminę, którą jest zgodnie z dyspozycją przepisu art. 935 k.c. gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, w skład którego wchodziły nieruchomości położone na terenie innej gminy. Sytuacja taka powstaje np. gdy spadkodawca przebywa na stałe w domu opieki położonym w innej gminie, natomiast jego nieruchomość-najczęściej to są lokale mieszkalne- położona jest na terenie gminy w której spadkodawca uprzednio zamieszkiwał. W konsekwencji dziedziczenie nieruchomości położonej na terenie innej gminy utrudnia gospodarkę mieszkaniową prowadzoną przez tą gminę, gdyż odziedziczona nieruchomość jest sprzedawana na wolnym rynku i nie trafia do zasobów mieszkaniowych tej gminy. Uzasadnienie w którym wskazuje się ,że wybór gminy ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy wynika z więzi jakie zazwyczaj łączą mieszkańców danej gminy z samą gminą jak i jej społecznością jest nieadekwatny do podanego na wstępie przykładu spadkodawcy, który tylko przebywa w domu opieki i nie nawiązuje szczególnych więzi z lokalną społecznością. Zatem -moim zdaniem- do zasady jedności spadku wyrażonej w ww. przepisie należałoby wprowadzić wyjątek w postaci powoływania do spadku także gminy położenia nieruchomości. Postulaty takie były już zgłaszane w doktrynie(por. J. Kremis, w: E. Gniewek, P. Machnikowski, Komentarz KC, 2014,s.1699; E. Skowrońska-Bocian, Komentarz KC, 2011, s. 83; W. Borysiak, w: K. Osajda, Komentarz KC, t. 3, 2013,s.194; M. Łączkowska, w: M. Gutowski, Komentarz KC, t. 2, 2016,s.1508–1509).

28.11.2024 r.

O książce pod tytułem "Ujarzmić truciznę".

Wszystkim miłośnikom kryminałów(do których się zaliczam) ,a także zainteresowanych wzbogaceniem wiedzy z zakresu kryminalistyki oraz toksykologii , polecam zapoznanie się z książką pod tytułem „Ujarzmić truciznę” Małgorzaty Kłys wydaną niedawno. To świetnie kompendium wiedzy o wszelakich substancjach, które od zarania dziejów służyły ludzkości ,zarówno do leczenia jak i wzajemnego trucia. Bo tak jak na wstępie książki można powtórzyć cytat z Paracelsusa „Wszystko jest trucizną i nie jest trucizną, tylko dawka czyni substancję trucizną”.

06.12.2024 r.

Termin przedawnienia roszczenia w dniu wolnym od pracy.

W istotnej kwestii upływu terminu przedawnienia roszczenia w dni wolne od pracy wypowiedział się SN w uchwale podjętej w dniu 22.05.2024 r. w składzie 7-osobowym w sprawie o sygn. akt III CZP 21/23. Moim zdaniem(poglądy doktryny w tej kwestii nie są zbieżne) przytoczone w uzasadnieniu tej uchwały argumenty za przyjęciem ,że przepis art.115 k.c. nie ma zastosowania do upływu przedawnienia są w pełni zasadne, gdyż jak trafnie wskazano w uzasadnieniu orzeczenia ,wykładnia przepisu art. 115 k.c. winna być dokonywana ściśle. Z kolei z językowej wykładni przepisu art.115 k.c. wynika, że dotyczy on wyłącznie terminów zastrzeżonych dla dokonania określonej czynności i dopuszczenie stosowania przepisu art.115 k.c. spowodowałoby „przedłużenie” terminu przedawnienia, który kończy się w sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, do dnia następnego, niebędącego sobotą lub dniem ustawowo wolnym od pracy. Ponadto z przepisu art.118 k.c. zdanie drugie wynika ,że koniec terminu przedawnienia. został wyznaczony autonomicznie i zasada określona w dyspozycji przepisu art.118 k.c. zdanie drugie ma zastosowanie bez względu na to czy ostatni dzień roku kalendarzowego przypada w sobotę. Nie ma też podstaw do stosowania przepisu art.115 k.c. do czynności określonych w przepisie art.123 § 1 k.c. ,a z dyspozycji przepisu art. 123 § 1 k.c. nie można wyprowadzić wniosku, że dla wskazanych tam czynności został zastrzeżony termin dla ich dokonania.

12.12.2024 r.

Sigma.

Sigma to młodzieżowe słowo roku. Tłumacząc z młodzieżowego na polski oznacza osobę wyjątkową, nieprzeciętną ,pewną siebie. Sigma jest jednak rodzaju żeńskiego. Czyżby wskazywałoby by to na to ,że wedle młodzieży tylko osoby płci żeńskiej zasługują na takie miano ? Moim zdaniem niektóre osobniki płci męskiej ,a może nawet i wszyscy ,tyle że z naszej wsi, osiedla, dzielnicy ,ba całego kraju też mają prawo do tego zaszczytnego tytułu. Odpowiednik rodzaju męskiego to mógłby być np. Sigm(brzmi wojowniczo, nordycko)albo Sigmuś(dorastający Sigm); jednak najbardziej podoba mi się Sigmal(brzmi godnie i swojsko).:)

13.12.2024 r.

Recepta na redukcję poziomu stresu.

Czytanie redukuje poziom stresu o 68 proc. ,a dla porównania słuchanie muzyki o 61 proc., wypicie kawy lub herbaty o 54 proc., spacer o 42 proc. Badania w tym zakresie przeprowadzono na Uniwersytecie Sussex .Informację tą podaję w ślad za interesującym artykułem Olgi Woźniak pod tytułem ”Recepta na stres”, który ukazał się w wydaniu Gazety Wyborczej z dnia 13.12.2024 r. Ze swojej strony chciałbym dodać, że oczywiście nie bez znaczenie jest to ,co się czyta i w jaki sposób. Z pewnością najefektywniejsze i najbardziej normalizujące poziom stresu jest czytanie beletrystyki w formie drukowanej. Nieco mniej korzystne wydaje się czytanie przy pomocy czytnika i jeszcze mniej smartfona czy też laptopa. Czytanie tekstów drukowanych jest bardziej sugestywne ,oddziałuje mocniej na zmysł wzroku ,węchu, dotyku. Z kolei przy słuchaniu audiobooków ,które także może być przyjemne i relaksujące ,kluczowy jest głos narratora, jego umiejętności interpretacji tekstu. Pamiętam świetną serię audiobooków wydaną przed laty pod tytułem „Mistrzowie Słowa” na płytach CD. Wyborne pozycje z klasyki literatury i wyśmienici aktorzy jako lektorzy dało doskonały efekt. Np. nie mogłem już po wysłuchaniu audiobooka sięgnąć po książkę Wieniedikta Jerofiejewa „Moskwa Pietuszki”,gdyż fantastyczna jej interpretacja przez Romana Wilhelmiego spowodowała ,że tekst ten istnieje dla mnie już tylko w formie audio:)

20.12.2024 r.

Mini opowiadanie.

Flash-fiction to określenie używane do mini opowiadania , które jest próbą przedstawienia w kilku słowach poruszającej historii. Według legendy Ernest Hemingway w czasie biesiadowania założył się z kolegami o to, że zawrze bardzo smutną i poruszającą historię tylko w sześciu słowach. Uczestnicy zakładu wyłożyli na stół po dziesięć dolarów ,a Hemingway wyjął pióro i na serwetce napisał :„Sprzedam buciki dziecięce, nigdy nie używane” (ang. “For sale: baby shoes, never worn”). Przypomina o tej historii Maciej Miłkowski w świetnej książce „Anatomia opowiadania” w której autor analizuje 24 opowiadania wybitnych autorów i autorek literatury światowej, przy okazji dając lekcję uważnego czytania i szereg cennych wskazówek dla potencjalnych adeptów pisarstwa.

03.01.2025 r.

Podział majątku dorobkowego małżonków.

W interesującym postanowieniu SN z dnia 03.10.2024 r. wydanego w sprawie o sygn. akt I CSK 437/24 ,SN odmawiając przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania odniósł się w uzasadnieniu tego orzeczenia do kwestii podziału majątku dorobkowego małżonków po rozwodzie w sytuacji, gdy na ten majątek dorobkowy składało się m.in.stad krów liczące 47 sztuk. Sąd Okręgowy w Białymstoku uznał, że owe stado należy do majątku wspólnego byłych małżonków i musi być rozliczone przy podziale po rozwodzie, pomimo że 18 lat wcześniej mąż otrzymał stado od rodziców i stanowiło ono jego majątek osobisty. W ocenie Sądu Okręgowego krowy i jałówki, które były zarejestrowane w dacie ustania wspólności majątkowej małżeńskiej, musiały urodzić się już w trakcie trwania tej wspólności, a jeżeli nawet pochodziły od krów, które mężczyzna posiadał przed zawarciem związku małżeńskiego, to jako pożytek (przychówek) z majątku osobistego weszły do majątku wspólnego. Z kolei dochód z tytułu zbycia w czasie trwania małżeństwa sztuk bydła, które pochodziły sprzed powstania wspólności ustawowej (ślubu), to dochód z majątku osobistego, który także wszedł do majątku wspólnego małżonków. SN podkreślił , że wprawdzie zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zwierząt z dnia 21.08.1997 r.(tj. Dz. U. z 2023 poz.1580) nie uważa się zwierząt za rzeczy, to odpowiednio w zakresie dotyczącym sytuacji prawno-rzeczowej zwierząt i obrotu nimi stosuje się przepisy dotyczące rzeczy(art.1 ust.2 ww. ustawy). Dalej SN wskazując, że każda rzecz może przynosić pożytki naturalne i cywilne, stwierdził że przychówek z inwentarza żywego, stanowiącego składnik gospodarstwa rolnego małżonka, jako pożytek naturalny z tego gospodarstwa rolnego tworzył majątek wspólny stron zgodnie z dyspozycją przepisu art. 32 § 2 pkt 2 KRO obowiązującego do 19.01.2005 r. i art. 31 § 2 pkt 2 KRO obowiązującego od 20.01.2005 r.).Można polemizować z wyrażonym przez SN poglądem przywołując zasadę surogacji wynikającą z brzmienia przepisu art.33 pkt 10 KRO, czyli zastąpienia jednego składnika majątku osobistego w wyniku nabycia za niego innego, który w takim przypadku stanowi majątek osobisty małżonka i nie wchodzi do majątku wspólnego małżonków.

08.01.2025 r.

Teorie spiskowe.

Niedawno zostało wznowione po polsku „dzieło” Davida Icke pt. ”Największy sekret”. W książce tej autor lansuje teorię, że jakoby światem rządzą reptilianie czyli zmiennokształtne jaszczury, które przybyły z kosmosu i przybierając postać ludzi kontrolują politykę światową, a na dodatek są pedofilami i satanistami. To jedna z wielu chwytliwych choć absurdalnych teorii spiskowych, które krążą po świecie -niestety zatruwając umysły wielu osób. Zjawisko to szczególnie nasiliło się w czasie pandemii Covid-19 gdy twierdzono, że wirus powstał w laboratorium w celu ograniczenia populacji ludzkości jak i też szczepionki miały służyć temu samemu celowi. Ponoć też szczepionki mogły zawierać mikroczipa służącego do kontroli zaszczepionych. Wiele tego typu teorii spiskowych przywołuje Krzysztof Varga w artykule pod tytułem „Czy Chrystus był kosmitą?”, który ukazał się w noworocznym wydaniu Newsweeka. Czyta się to świetnie, choć z pewnym dreszczykiem, bo przecież czyż nie „The truth is out there” ?

10.01.2025 r.

Podział majątku wspólnego małżonków.

Niejednokrotnie w sprawach o podział majątku wspólnego małżonków po rozwiązaniu małżeństwa podnoszona jest kwestia ustalenia wielkości procentowej udziałów poszczególnych małżonków w tym majątku, odbiegającej od zasady równych udziałów. Według dyspozycji przepisu art. 43 § 2 KRO warunkiem ustalenia przez sąd nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym jest spełnienie łączne dwóch przesłanek: istnienia ważnych powodów oraz przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu. W przypadku pierwszej przesłanki za ważne powody uznawane są takie okoliczności, które z punktu widzenia zasad współżycia społecznego sprzeciwiają się przyznaniu jednemu z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, do powstania której ten małżonek się nie przyczynił. W przypadku drugiej przesłanki istotne jest, że o stopniu przyczynienia się małżonka do powstania majątku wspólnego nie decyduje wyłącznie wysokość osiąganych dochodów. Do jego określenia ma znaczenie także, np. nakład pracy przy wychowywaniu dzieci we wspólnym gospodarstwie domowym. W uzasadnieniu postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 18 grudnia 2024 r. wydanego w sprawie o sygn. akt I CSK 147/24(publ.Legalis nr 3161586), SN podkreślił ,że w przypadku gdy w wyniku długotrwałej separacji małżonków, podczas której, za ich obopólnym porozumieniem, każdy z nich gospodarował samodzielnie i majątek wspólny pochodził wyłącznie z dochodów jednego z małżonków uzyskanych w czasie, kiedy drugi z nich nie przyczyniał się do jego powstania to zasady współżycia społecznego- także względy natury etycznej sprzeciwiają się ustaleniu równych udziałów małżonków w tym majątku.

15.01.2025 r.

Stosunki majątkowe między konkubentami.

Konkubinat ,czyli nieformalny związek pozostających we wspólnym, stałym pożyciu dwojga osób, wciąż nie doczekał się w Polsce ustawowego uregulowaniu. Brak takiej regulacji ustawowej w znacznym stopniu komplikuje funkcjonowanie konkubinatów-w szczególności w kwestiach majątkowych. Jedną z takich kwestii jest, przekazywanie środków pieniężnych między konkubentami, które może być traktowane jako udzielanie darowizn pomiędzy osobami obcymi. W konsekwencji darowizny te będą obciążone koniecznością uiszczenia podatku wynikającego z przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn(tekst jednolity-Dz.U. z 2024 r. poz.1837). Należy też pamiętać, że w przypadku partnerów z konkubinatu nie mogą być stosowane przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego odnoszące się do osób pozostających w związku małżeńskim i dlatego też nie mają tu zastosowania zwolnienia z ww. podatku ze względu na więzi rodzinne. W wyroku z dnia 11.10.2024 r., wydanego w sprawie III FSK 1463/22, publ. Legalis nr 3134720), Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że przelewy pieniędzy pomiędzy majątkami konkubentów należy traktować jako darowizny w takim zakresie, w jakim nie będą spożytkowane na zwykłe, bieżące potrzeby konkubentów związane ze wspólnym gospodarstwem domowym.

24.01.2025 r.

Improwizacja jazzowa a prawo autorskie.

Improwizacja jazzowa jest kreatywną wypowiedzią muzyczna, charakteryzującą się spontanicznością, ulotnością i nietrwałością. Jako przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, improwizacja jazzowa spełnia kryteria wynikające z dyspozycji przepisu art.1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych(tj. Dz.U. z 2025 r. poz.24) do uznania jej za utwór. Z reguły improwizacja jazzowa tworzona jest wokół tzw. tematu, czyli kilku lub więcej dźwięków autorskich lub też zaczerpniętych z twórczości innych muzyków. W pierwszym przypadku, gdy improwizacja powstaje wokół autorskiego tematu tworzy, w myśl prawa autorskiego utwór samoistny. Podobnie jest w sytuacji gdy temat improwizacji został zainspirowany innym utworem, czyli natchnął, pobudził twórcę improwizacji do stworzenia własnego dzieła. Zgodnie z dyspozycją przepisu art.2 ust.4 ww. ustawy „Za opracowanie nie uważa się utworu, który powstał w wyniku inspiracji cudzym utworem” (por. też tezę wyroku SN z dnia 10.07.2014 r. w sprawie o sygn. akt I CSK 539/13, publ. Legalis numer 1160540).Z kolei improwizacje będące w istocie przeróbką, opracowaniem, aranżacją muzyczną cudzego utworu należy zaliczyć do kategorii utworów zależnych, przy czym warto podkreślić, że znalezienie cech odróżniających utwór inspirowany od utworu zależnego jest niejednokrotnie bardzo trudne. Wedle przepisu art.2 ust.1 ww. ustawy „Opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja, jest przedmiotem prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego”. Natomiast korzystanie z cudzego utworu(np. podczas koncertu) pomimo że jego opracowanie jest samodzielnym dziełem, wymaga uzyskania zgody twórcy utworu pierwotnego(art.2 ust.2 ww. ustawy).Gdyby powyższa regulacja prawna byłaby stosowana restrykcyjnie wraz z sankcjami z niej wynikającymi to każdy wykonawca jazzowy przed wykonaniem (np. podczas koncertu) improwizacji modyfikującej cudzy utwór, powinien uzyskać na to zgodę autora lub jego spadkobierców. W praktyce uzyskanie takiej zgody wyrażonej w sposób jasny i zrozumiały zdarza się bardzo rzadko, co jest milcząco akceptowane przez środowisko muzyczne -w istocie z korzyścią dla odbiorców tej wspaniałej muzyki.

31.01.2025 r.

Rozliczenia kosztów naprawy pojazdu przy likwidacji szkody z polisy OC.

Kwestie rozliczenia kosztów naprawy pojazdu przy likwidacji szkody z polisy OC nader często pojawiają się w orzecznictwie sądowym. Wydawało się, że uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 8 maja 2024 r. wydana w sprawie o sygn. akt III CZP 142/22,publ. Biuletyn SN 2024/5, Legalis nr 3076367, według której tez:

„ 1.Jeżeli poszkodowany poniósł już koszty naprawy pojazdu lub zobowiązał się do ich poniesienia, wysokość odszkodowania z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych powinna odpowiadać tym kosztom, chyba że w danych okolicznościach są one oczywiście nieuzasadnione; wysokość odszkodowania nie zależy od ulg i rabatów możliwych do uzyskania przez poszkodowanego od podmiotów współpracujących z ubezpieczycielem.”

„2. Jeżeli poszkodowany nie poniósł jeszcze kosztów naprawy pojazdu ani nie zobowiązał się do ich poniesienia, wysokość odszkodowania z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych powinna odpowiadać przeciętnym kosztom naprawy na lokalnym rynku, z uwzględnieniem możliwych do uzyskania przez poszkodowanego ulg i rabatów, chyba że skorzystaniu z tych ulg i rabatów sprzeciwia się jego uzasadniony interes.”

ustanowi jednolitą linię orzeczniczą w zakresie rozliczenia kosztów naprawy pojazdu w zakresie rozpoznawanym, to jednak SN w sprawie o sygn. akt III CZP 32/24 przyjął do rozpoznania zagadnienie prawne składające się z pytań zadanych przez Sąd Okręgowy w Poznaniu dotyczące ponownie kwestii rozliczenia kosztów naprawy pojazdu w zakresie już rozstrzygniętym w uchwale SN III CZP 142/22. Ponadto SN w sprawie III CZP 32/24 wystąpił do Prokuratora Generalnego o zajęcia stanowiska ze względu na doniosłość sprawy.

11.02.2025 r.

Rozpoczęcie biegu terminu przedawnienie roszczeń wynikających z umowy o dzieło.

Wedle przepisu art.646 Kodeksu cywilnego: "Roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane". W orzecznictwie sądowym przyjmuje się ,że art. 646 Kodeksu cywilnego jest przepisem szczególnym w stosunku do przepisu art.118 Kodeksu cywilnego, co wyłącza zastosowanie do przedawnienia roszczeń wynikających z umowy o dzieło, dyspozycji tego przepisu określającego inne terminy przedawnienia roszczeń. Przepis art.646 Kodeksu cywilnego samodzielnie określa początek biegu przedawnienia roszczeń i wiąże go, co do zasady z dniem oddania dzieła. Wątpliwości budzi jednak przyjęcie jednego wspólnego początku biegu przedawnienia dla wszystkich roszczeń wynikających z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy o dzieło, bez względu na czas ich powstania. W szczególności dotyczy to sytuacji, w której szkoda powstaje po dniu, w którym dzieło zostało oddane lub zgodnie z treścią umowy miało być oddane. W tezie uchwały SN z 15.10.2024 r., w sprawie o sygn. akt III CZP 19/24 opubl. Legalis nr 3130359 jednoznacznie stwierdzono, że: "Termin przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody wynikającej z nienależytego wykonania umowy o dzieło przysługującego na podstawie art. 471 KC rozpoczyna bieg w chwili określonej w art. 646 KC". W konsekwencji roszczenie o naprawienie szkody wynikającej z nienależytego wykonania umowy o dzieło może ulec przedawnieniu jeszcze przed powstaniem tej szkody. Będzie to miało miejsce wówczas gdy szkoda wynikająca z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy o dzieło powstanie po upływie 2 lat od dnia oddania dzieła, a jeśli nie zostało ono oddane - po upływie 2 lat od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane. Należy zaznaczyć, że przepis art.646 Kodeksu cywilnego nie będzie miał zastosowania do roszczeń wynikających z rękojmi za wady dzieła, albowiem zgodnie z przepisem art. 638 Kodeksu cywilnego do odpowiedzialności za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży, które w sposób odmienny regulują kwestie terminu przedawnienia roszczenia jak i też określenia początku biegu przedawnienia roszczenia(art.568 § 2 Kodeksu cywilnego).

21.02.2025 r.

Pozbawienie prawa do zachowku przez wydziedziczenie.

Spadkodawca może pozbawić uprawnionych do zachowku jego otrzymania przez ich wydziedziczenie, jednakże dokonane wyłącznie w testamencie. Przepis art.1008 kodeksu cywilnego określa zamknięty katalog przyczyn wydziedziczenia i nie może ten przepis być interpretowany rozszerzająco jak i też nie może być stosowany w drodze analogii. Wydziedziczenie można uznać za zasadne tylko wtedy, gdy faktycznie obiektywnie zaistniały przewidziane w przepisie art.1008 kodeksu cywilnego podstawy wydziedziczenia. Wedle dyspozycji przepisu art.1009 kodeksu cywilnego: „Przyczyna wydziedziczenia uprawnionego do zachowku powinna wynikać z treści testamentu”. Istotne jest aby przyczyna wydziedziczenia została w testamencie skonkretyzowana, sprecyzowana, jednoznacznie sformułowana i opisana. Wydziedziczenie pozostaje nieskuteczne, jeżeli jego przyczyna nie wynika z treści testamentu - nawet gdyby w rzeczywistości przyczyna wydziedziczenia zachodziła.Spadkodawca winien opisać w testamencie przykłady konkretnych zachowań uprawnionego do zachowku, które wypełniałyby ustawowe przesłanki, natomiast nie jest wystarczające posłużenie się ogólnymi sformułowaniami, bez wskazania konkretnych negatywnych zachowań lub rodzaju niedopełnionych obowiązków(por. wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu z 20.12.2024 r., wydany w sprawie o sygn. akt I C 268/23, publ. Legalis nr 3166985).

12.03.2025 r.

Rozwód w USC

W Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Rodzinnego trwają obecnie prace zespołu ds. reformy przepisów o rozwiązaniu małżeństwa. Podstawowym założeniem toczących się prac jest wprowadzenia rozwodów administracyjnych wyłącznie dla rozwodów bez orzekania o winie, dla małżeństw, które nie mają małoletnich dzieci. Ustanowienie z punktu widzenia art. 47 konstytucji, gwarantującego ochronę życia prywatnego i rodzinnego, pozasądowej metody rozwiązania małżeństwa może zwiększyć ochronę prywatności poprzez wyeliminowanie konieczności rozpatrywania tego typu spraw rodzinnych w sądach powszechnych. Do pozytywów proponowanego rozwiązania należy też zaliczyć zwiększenie prawdopodobieństwa na zachowanie dobrych relacji w rodzinie w wąskim i szerokim znaczeniu, co ma doniosłe znaczenie społeczne. Wprowadzenie trybu rozwiązania małżeństwa w drodze administracyjnej nie eliminowałoby sądowego rozstrzygania sporów lecz stanowiłoby dodatkową dobrowolna formę ochrony interesów małżonków. W istotny sposób doszłoby także do odciążenia sądów powszechnych i przyspieszenia rozpoznawania spraw przez tymi sądami.

14.03.2025 r.

Zawieszenia biegu przedawnienia roszczeń ze stosunku pracy

W zakresie roszczeń pracownika wobec pracodawcy zgodnie z przepisem art.291§ 1 Kodeksu pracy „Roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne”. Przesłanką do nierozpoczęcia biegu przedawnienia tego typu roszczeń lub jego zawieszenia na czas trwania przeszkody jest zgodnie z przepisem art. 293 Kodeksu pracy zaistnienie siły wyższej uniemożliwiającej dochodzenia roszczeń. Kodeks pracy wprawdzie nie wprowadza definicji siły wyższej, jednakże w ogólnym pojęciu przez siłę wyższą rozumie się zdarzenia nagłe, zewnętrzne oraz niemożliwe do powstrzymania, w tym np.: wojnę, strajki powszechne, jak również zdarzenia naturalne o charakterze katastroficznym (trzęsienia ziemi, powodzie i inne podobne).Skuteczne powołanie się np. w postępowaniu sądowym przez daną osobę na siłę wyższą wymaga wykazania związku przyczynowo - skutkowego pomiędzy zdarzeniem spełniającym kryterium uznania go za zaistnienie siły wyższej a sytuacją tej osoby. W postanowieniu Sądu Najwyższego- Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11 grudnia 2024 r. wydanego w sprawie o sygn. akt III PSK 110/24(publ. Legalis nr 3168605), Sąd Najwyższy potwierdził dominujący w orzecznictwie sądowym pogląd, że choroba uprawnionego nie stanowi siły wyższej w rozumieniu art. 293 Kodeksu pracy i nie powoduje wstrzymania biegu terminu przedawnienia roszczeń ze stosunku pracy. W szczególności choroba trwająca na początku biegu 3-letniego terminu nie ma jakiegokolwiek znaczenia jako okoliczność uzasadniająca nieuwzględnienie upływu okresu przedawniania.

19.03.2025 r.

Darowizny nie podlegające doliczeniu do spadku przy obliczaniu zachowku

Zgodnie z przepisem art. 993 Kodeksu cywilnego „§ 1. Przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę.” Przepis ten ma zapobiegać sytuacji, w której osoby uprawnione do zachowku utraciłyby należytą ochronę na skutek czynności rozporządzenia własnym majątkiem przez spadkodawcę podjętych za jego życia i obniżających wartość stanu czynnego spadku. Uprawniony do zachowku może żądać pokrycia lub uzupełnienia zachowku w wymiarze odpowiadającym nie tylko czynnemu stanowi spadku w chwili jego otwarcia, lecz uwzględniającego rzeczywistą wartość majątku wypracowanego za życia przez spadkodawcę, bez względu na to, że niektóre jego elementy nie weszły w skład spadku z racji uprzednich darowizn dokonanych przez spadkodawcę. Z kolei przepis art. 994 § 1 Kodeksu cywilnego wprowadza ograniczenia doliczeń do spadku wskazanych w przepisie art. 993 Kodeksu cywilnego, wyrażające się w tym że „Przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.” Rozwiązanie to jest uzasadnione względami pewności prawnej i podkreśleniem , że wraz z upływem czasu zaciera się związek między darowizną a stanem czynnym spadku w chwili jego otwarcia. Należy podkreślić, że ww. ograniczenie czasowe udzielonej darowizny nie dotyczy osób obdarowanych będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku. Przy czym przez osoby będące spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku należy uważać osoby, które taki status(wynikający z dziedziczenia ustawowego lub testamentowego) posiadały w chwili otwarcia spadku(śmierci spadkodawcy)-por. uchwała Sądu Najwyższego Izba Cywilna z dnia 8 sierpnia 2024 r. wydana w sprawie o sygn. akt III CZP 3/24, publ. Legalis nr 3111328.

21.03.2025 r.